Khi nhắc đến các kỳ quan thế giới, Vạn Lý Trường Thành luôn là một trong những công trình vĩ đại nhất do con người tạo ra. Công trình kiến trúc đồ sộ này không chỉ là biểu tượng của Trung Quốc mà còn là minh chứng cho sự kiên trì, thông minh và sức mạnh phi thường của con người. Hàng năm, hàng triệu du khách từ khắp nơi trên thế giới đổ về đây để chiêm ngưỡng và khám phá những điều thú vị về Vạn Lý Trường Thành. Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào lịch sử, kiến trúc và những bí mật ít người biết về công trình vĩ đại này.
Lịch sử hình thành Vạn Lý Trường Thành
Trái với niềm tin phổ biến, Vạn Lý Trường Thành không phải được xây dựng trong một thời kỳ duy nhất hay bởi một triều đại cụ thể. Công trình này là kết quả của nhiều thế kỷ xây dựng, mở rộng và tái thiết.
Khởi nguồn từ thời Xuân Thu – Chiến Quốc
Những đoạn tường thành đầu tiên được xây dựng từ thời Xuân Thu – Chiến Quốc (khoảng thế kỷ 7 đến thế kỷ 3 trước Công nguyên). Trong thời kỳ này, các nước chư hầu xây dựng tường thành để bảo vệ lãnh thổ của mình khỏi các cuộc tấn công từ các nước láng giềng. Đây là những đoạn tường thành riêng lẻ, chưa được kết nối thành một hệ thống hoàn chỉnh.
Thời kỳ Tần Thủy Hoàng – Thống nhất Trường Thành
Năm 221 trước Công nguyên, sau khi thống nhất Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng đã ra lệnh kết nối các đoạn tường thành riêng lẻ này và mở rộng chúng để tạo thành một hệ thống phòng thủ thống nhất chống lại các cuộc tấn công từ phía bắc, đặc biệt là từ người Hung Nô. Đây là lần đầu tiên Vạn Lý Trường Thành được hình thành như một công trình thống nhất.
Thời kỳ Hán và các triều đại sau
Trong thời nhà Hán (206 trước Công nguyên – 220 sau Công nguyên), Trường Thành tiếp tục được mở rộng về phía tây để bảo vệ Con đường Tơ lụa. Các triều đại sau như Tùy, Đường, Tống cũng đã có những đóng góp cho việc củng cố và mở rộng công trình này.
Thời kỳ nhà Minh – Hoàn thiện Vạn Lý Trường Thành
Phần lớn Trường Thành mà chúng ta thấy ngày nay được xây dựng trong thời nhà Minh (1368-1644). Đây là thời kỳ Trường Thành được xây dựng quy mô nhất và kiên cố nhất. Các đoạn tường thành được xây bằng gạch và đá, với hệ thống pháo đài, tháp canh, và các công trình phụ trợ khác, tạo nên một hệ thống phòng thủ hoàn chỉnh.
Những con số ấn tượng về Vạn Lý Trường Thành
Vạn Lý Trường Thành luôn gắn liền với những con số kỷ lục khiến nhiều người phải kinh ngạc.
Chiều dài thực sự của Trường Thành
Tên gọi “Vạn Lý” (10.000 lý, tương đương khoảng 5.000 km) thực ra chỉ là cách gọi tượng trưng. Theo khảo sát mới nhất của Cục Khảo sát Quốc gia Trung Quốc năm 2012, tổng chiều dài của tất cả các đoạn Trường Thành từ các thời kỳ lịch sử là khoảng 21.196 km, trong đó:
- Thời nhà Minh: 8.851 km
- Các triều đại khác: 12.345 km
Nhân lực và thời gian xây dựng
Việc xây dựng Trường Thành đòi hỏi một lượng nhân lực khổng lồ:
- Ước tính có khoảng 1-2 triệu người đã tham gia xây dựng trong thời Tần Thủy Hoàng.
- Tổng thời gian xây dựng kéo dài hơn 2.000 năm, từ thế kỷ 7 trước Công nguyên đến thế kỷ 17.
- Theo ước tính, có khoảng 400.000 người đã thiệt mạng trong quá trình xây dựng và được chôn cất ngay dưới hoặc gần Trường Thành.
Lượng vật liệu sử dụng
Lượng vật liệu được sử dụng để xây dựng Trường Thành đủ để:
- Xây dựng một bức tường cao 1,5m và dày 0,5m bao quanh xích đạo.
- Tổng khối lượng vật liệu ước tính khoảng 180-300 triệu mét khối.
Những điều thú vị về Vạn Lý Trường Thành ít ai biết
Ngoài những thông tin phổ biến, Vạn Lý Trường Thành còn ẩn chứa nhiều điều thú vị mà không phải ai cũng biết.
Không thể nhìn thấy từ mặt trăng
Trái với niềm tin phổ biến, Vạn Lý Trường Thành KHÔNG thể nhìn thấy từ mặt trăng bằng mắt thường. Đây là một huyền thoại đã được các phi hành gia xác nhận. Thậm chí từ quỹ đạo thấp của Trái Đất (khoảng 160-320 km), Trường Thành cũng khó có thể nhìn thấy mà không có sự trợ giúp của thiết bị quang học.
Trường Thành đang dần biến mất
Theo một cuộc khảo sát năm 2016, khoảng 30% Trường Thành đã biến mất do:
- Xói mòn tự nhiên từ gió, mưa và nhiệt độ khắc nghiệt.
- Con người lấy vật liệu từ Trường Thành để xây dựng nhà cửa, đặc biệt là trong thời kỳ khó khăn.
- Phát triển đô thị và nông nghiệp xâm lấn vào khu vực Trường Thành.
Hệ thống phòng thủ thông minh
Trường Thành được thiết kế với nhiều tính năng phòng thủ thông minh:
- Cấu trúc zic-zac: Nhiều đoạn Trường Thành được xây dựng theo hình zic-zac thay vì đường thẳng, giúp tăng khả năng phòng thủ và giảm tác động của gió mạnh.
- Bẫy địch: Một số khu vực được thiết kế để dẫn dụ kẻ địch vào các “túi” nơi họ có thể bị bao vây và tấn công từ nhiều phía.
- Hệ thống thoát nước: Trường Thành có hệ thống thoát nước tinh vi giúp ngăn nước mưa làm suy yếu nền móng.
Công dụng ngoài quân sự
Ngoài mục đích phòng thủ, Trường Thành còn có nhiều công dụng khác:
- Kiểm soát thương mại: Các cửa ải trên Trường Thành là nơi thu thuế và kiểm soát hàng hóa.
- Đường giao thông: Mặt trên của Trường Thành đủ rộng để làm đường đi cho quân đội và ngựa thồ.
- Ranh giới văn hóa: Trường Thành không chỉ là ranh giới địa lý mà còn là ranh giới giữa văn hóa nông nghiệp của người Hán và văn hóa du mục của các bộ tộc phương Bắc.
Những địa điểm nổi tiếng trên Vạn Lý Trường Thành
Không phải mọi đoạn của Vạn Lý Trường Thành đều giống nhau. Dưới đây là một số đoạn nổi tiếng nhất và đặc điểm của chúng.
Badaling – Đoạn được khôi phục đẹp nhất
Badaling là đoạn Trường Thành nổi tiếng nhất và thu hút nhiều du khách nhất, cách Bắc Kinh khoảng 70km. Đây là đoạn đầu tiên được mở cửa cho du khách vào năm 1957 và cũng là nơi các nguyên thủ quốc gia thường ghé thăm khi đến Trung Quốc. Badaling nằm ở độ cao 1.015m so với mực nước biển, mang đến tầm nhìn ngoạn mục của dãy núi xung quanh.
Mutianyu – Sự kết hợp hoàn hảo giữa lịch sử và phong cảnh
Cách Bắc Kinh khoảng 70km, Mutianyu ít đông đúc hơn Badaling nhưng không kém phần ấn tượng. Đoạn này nổi bật với 22 tháp canh và khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, đặc biệt là vào mùa thu khi lá cây chuyển sang màu đỏ và vàng. Du khách có thể lên xuống bằng cáp treo hoặc máng trượt, tạo nên trải nghiệm thú vị.
Simatai – Đoạn hoang sơ nhất
Simatai là một trong những đoạn Trường Thành còn giữ được nhiều nét nguyên bản nhất. Đoạn này nổi tiếng với địa hình hiểm trở và cảnh quan ngoạn mục, đặc biệt là vào ban đêm khi được thắp sáng. Simatai là một trong số ít đoạn Trường Thành mở cửa cho khách tham quan ban đêm, mang đến trải nghiệm độc đáo.
Jinshanling – Thiên đường cho nhiếp ảnh gia
Nằm giữa Simatai và Gubeikou, Jinshanling là đoạn Trường Thành được yêu thích bởi các nhiếp ảnh gia. Đoạn này có sự kết hợp giữa các phần được khôi phục và các phần còn nguyên trạng, cùng với địa hình đa dạng và tầm nhìn ngoạn mục, tạo nên những khung hình ấn tượng.
Kết luận
Vạn Lý Trường Thành không chỉ là một công trình kiến trúc vĩ đại mà còn là biểu tượng sống động của lịch sử, văn hóa và tinh thần của dân tộc Trung Hoa. Qua hơn 2.000 năm tồn tại, công trình này đã chứng kiến sự thăng trầm của các triều đại, những cuộc xâm lược và thay đổi của thời gian.
